Analizom statističkih godišnjaka, geograf Ivan Mijanović došao do podatka da je do prije deceniju broj radnika u šumarstvu bio veći od broja posječenih stabala
Broj zaposlenih u šumarstvu bio je veći od broja posječenih stabala sve do 2010. godine, a potom je uslijedila ekspanzija sječe.
To je “Vijestima” kazao geograf Ivan Mijanović, predsjednik NVO “Geografija za sve” koja je krenula sa projektom istraživanja stanja šuma u Crnoj Gori, s ciljem da sagleda pomenutu problematiku u prošlosti, predoči trenutno stanje, ali i obavi praćenja u budućnosti.
Ta NVO prethodno je realizovala istraživački projekat “Faktori koji utiču na zagađenje voda u Nikšićkom polju“…
Mijanović je pojasnio da su do podatka da je nekada broj zaposlenih u šumarstvu bio veći od broja posječenih stabala došli analizom statističkih godišnjaka Crne Gore (1974-2019) i Jugoslavije, kao i analizom baze podataka šumskog pokrivača koju su preuzeli sa Copernicus land.
Analiza je pokazala da je u posmatranom periodu najveći broj zaposlenih u šumarstvu bio 1972. godine – 3780, dok se zadnjih nekoliko godina kreće oko 200.
“Na osnovu sprovedene analize statističkih podataka pitamo se kada će pošumljavanje i popunjavanje šuma pratiti sječu i štete u njima, jer do sada to u najvećoj mjeri nije bio slučaj. Da li ima svrhe sjeći toliku drvnu masu kada je zaposlenost u šumarstvu veoma mala, a i u njegovoj obradi. Da li postoji ekonomska opravdanost za tolikom sječom, s obzirom da se danas veoma mali procenat drvne mase obrađuje, jer u našoj državi nema više drvnih kombinata kao nekada“, rekao je Mijanović.
U okviru analize statističkih podataka, kako je kazao, bavili su se kretanjem površine koju je zahvatao šumski pokrivač u Crnoj Gori (1953-2017), sječom šuma na opštinskom i državnom nivou (1963-2018), popunjavanjem i pošumljavanjem na državnom nivou (1957-2018), proizvodnjom šumskih sortimenata na državnom nivou (1952-2018), štetama u šumama (1961-2018) i brojem zaposlenih u šumarstvu (1956-2018).
Analiza podataka pokazala je da su opožarene površine imale ubjedljivo najveću vrijednost u 2012. godini, kada su zahvatile površinu od 350 hiljada hektara, dok je najveće oštećenje šuma bilo 1985. godine – 659 hiljada metara kubnih.
“Analiza kretanja površina šumskog pokrivača pokazala je da u posmatranom periodu imamo postepeni rast površina pod šumskim pokrivačem, sa izuzetkom 1953-1956, kada je zabilježen pad. Analiza je pokazala da je u gotovo cijelom periodu najveća sječa bila u opštini Pljevlja, sa izuzetkom 1964. i 1966. kada je najveća bila u Beranama, i 1977. godine u opštini Rožaje. Što se tiče ukupne sječe na državnom nivou, najveća je bila 1964. godine sa iznosom od 964 hiljade metara kubnih, 1984. sa 938 hiljada m3 i 1966. sa 1937 hiljada m3“.
Analiza je, kazao je Mijanović, pokazala da je najveće popunjavanje šuma bilo 1957. godine sa iznosom od 304 hektara, 1989. sa 295 hektara i 2002. sa 258 hektara, dok je pošumljavanje najveće bilo 1964. godine sa 1672 hektara, 1966. sa 1.250 hektara i 1964. sa 1.226 hektara.
“Zanimljivo je istaći da je popunjavanje (73 ha) šuma u 2001. godini bilo veće od njihovog pošumljavanja (66 ha)“.
Proizvodnja trupaca najveća ja bila 1989. godine (359 hiljada m3), 1986. (346 hiljada m3) i 1987. (345 hiljada m3), dok je najveća proizvodnja ogrevnog drveta bila 1975. (139 hiljada m3) i 1973. (135 hiljada m3).
“Analiza baze podataka šumskog pokrivača, koju smo preuzeli sa Copernicus land monitoring service, obuhvatila je izračunavanje i prostorno kretanje šumskog pokrivača u 2012, 2015. i 2018. godini na opštinskom i državnom nivou. Analiza nam je pokazala da su najveće površine u ovom periodu bile u opštini Nikšić, sa izuzetkom 2015. godine, kada su bile u opštini Pljevlja, dok su najmanje kocentracije šumskog pokrivača bile u opštinama Budva i Tivat“, kazao je Mijanović.
Bolesti, nelegalna sječa, nepogode
Kako je istakao, trudiće se i da primjenom savremenih tehnologija analiziraju sve dostupne satelitske snimke, sve parametre i pojave, da dođu do što većeg broja literature, prostornih planova i baza podataka koji su u prethodnom periodu rađeni.
Istraživanje će biti realizovano kroz nekoliko etapa i obuhvatiće niz istraživačkih metoda kako bi se dobila sveobuhvatna slika, a predviđeno je i terensko istraživanja i uspostavljanja mreže zainteresovanih pojedinaca koji će im dostavljati informacije o degradaciji šumskog pokrivača, za koje je zadužen Strahinja Živaljević.
“Zaintresovani pojedinci dostavljaće nam tačnu lokaciju gdje su ustanovili degradaciju, vrsta degradacije i fotografije sa samog lokaliteta. Već sada imamo određen broj podataka o degradaciji šuma u 2020. godini koje su nam dostavili planinari, koji su izrazili veliku zainteresovanost da učestvuju u ovom projektu i daju svoj doprinos“, kazao je Mijanović.
Na osnovu do sada prikupljenih informacija, prema njegovim riječima, vidi se da je šumski pokrivač zahvaćen biljnim bolestima i štetom koju nanose insekti, da su primjetne štete koje nastaju usljed elementarnih nepogoda.
“Tu su i nelegalna sječa, namjerni ili slučajni šumski požari, namjerno paljenje šumskog pokrivača i njegova nestručna sječa u oblastima u kojima je dozvoljena eksploatacija“.
Nema podataka u realnom vremenu
Mijanović upozorava da u 21. vijeku ne mogu kao građani da dobiju informaciju i uvid u realnom vremenu u kakvom se stanju nalaze šume.
“Nažalost, moramo konstatovati činjenicu da Uprava za šume posjeduje Geoportal na kojem bi trebalo da se nalaze neke informacije o šumama kod nas, ali taj portal više nije u funkciji nego što jeste, tako da nije moguće u svakom trenutku pristupiti”.
Kako je istakao, potrebno je da podaci o tipu ili vrsti šuma i šumskog pokrivača, gdje je odobrena sječa šume, gdje se vrši pošumljavanje i popunjavanje.., budu dostupni građanima “u realnom vremenu kako bi se preventivno djelovalo u slučaju narušavanja trenutnog stanja od strane čovjeka ili prirode“.
